Sokrates'ın Savunması

      En son üniversite yıllarında okuduğum bir kitaptı, şimdi soru hazırlamak için yeniden okudum.
       Sokrates İlkçağ filozoflarından, hiç eser yazmamış. O'nun düşüncelerini öğrencilerinden öğrenmekteyiz. En önemli öğrencisi ise Platon'dur. Sokrates'ın Savunması eserini de Platon yazar.
        Sokrates tarihte bilinen ilk düşünce suçlusudur ve düşüncelerinden dolayı idama çarptırılır. Hapishaneye girdikten sonra kaçabileceği halde kaçmaz ve baldıran zehiri içerek yaşamına son verir. İdama çarptırıldığında yetmiş yaşındadır, O'nun deyişiyle zaten ömrünün sonuna yaklaşmıştır.
          Savunması üç bölümden oluşur: İlk bölümde kendisini suçlayanaların görüşlerini tartışıyor; ikinci bölümde cezasını değerlendiriyor; üçüncü ve son bölümde ise kendisine ölüm cezası veren yargıçları eleştiriyor ve ölüm/öteki dünyayla ilgili sorgulamalarını yapıyor.
           Sokrates, kendisinin Tanrılar tarafından görevlendirildiğini görevinin ise insanların kendilerini sorgulamasını sağlamak olduğunu düşünür. İnsanlara bu sorgulamayı yaparken zaman zaman bu kişilerle alay eder. Bu durum pek çok kişiyi rahatsız eder ve sonunda Sokrates'tan şikayetçi olurlar. Sokrates bu şikayetler doğrultusunda "gençlerin kafasını karıştırmak ve Atina'ya yeni Tanrılar getirmek" suçundan idama mahkum edilir. Oysa ne amacı gençlerin kafasını karıştırmaktır ne de Atina'ya yeni Tanrılar getirmektir. Zaman zaman atesit olduğu da vurgulanır. Oysa Sokrates Tanrılara inanmaktadır ve Atina'nın tüm Tanrılarını da kabul etmektedir. Savunmasında aynen şöyle der; "Beni öldürmekle Tanrı'nın yarattığı bir kişiyi öldürmüş olacaksınız, bu, Tanrı'nın buyruğuna karşı gelmek değil midir?"
           Bence idam hangi çağda olursa olsun nerede olursa olsun bir ceza değildir aslında, idam cinayetin ta kendisidir. "İdam" ve "ceza" sözlerinin bir arada kullanılması bu nedenle bana hep saçma gelmiştir. Cezada amaç,  kişiye yaptığının kötü olduğunu göstermek ve bu kişi, gerçek pişmanlığı yaşadığında da topluma yeniden kazandırmaktır. İdamda topluma kazandırmak, yaptığının yanlış olduğunu göstermek gibi amaçlar kesnilikle yoktur. Amaç direk öldürmektir, bir nevi devletin intikam almasıdır. Filozoflar yıllarca bu durumu tartışmışlar pek çok yerde onların çabalarıyla idam kaldırılmıştır. Darısı idam olan diğer ülkelerinde başına diyelim.